امروز پنجشنبه 01 آذر 1403 http://oloom.cloob24.com
0

نکته 1 - آب مهمترین عامل حیات است،همه ی موجودات زنده برای ادامه ی زندگی به آب نیاز دارند.

نکته 2- بیش از 75% از سطح کره زمین را آب فرا گرفته است.

نکته 3 – آبهای روی زمین به دو صورت شور و شیرین می باشند. آبهای شور (اقیانوسها و دزیاها) حدود 97% و آبهای شیرین حدود 3% از آب سطح زمین را به خود اختصاص داده اند.

نکته 4 – آب کره شامل اقیانوسها، دریاچه ها، رودخانه ها، آبهای زیرزمینی، رطوبت هوا و یخچالها می باشد.

نکته 5 – بیشتر سدها را هر چند وقت یکبار لایروبی می کنند. یعنی شن وماسه و رسوباتی را که رودها با خود به آنجا آورده اند را خارج می کنند.

نکته 6 – هر چه مخروط افکنه ها در قسمت های پایین ترو پست تری تشکیل شده باشند، چون ذرات تشکیل دهنده آنها مسیر بیشتری را طی کرده اند و برخوردهای بیشتری را داشته اند، کوچکتر خواهند بود.

نکته 7 – سطح مقطع رود در واقع مساحت آن قسمت از رود است که از حاصلضرب عرض رود در عمق رود به دست می آید.

نکته 8 – یکای اندازه گیری سطح مقطع (متر مربع) و سرعت آب (متر بر ثانیه) است براای به دست آوردن یکا ی آبدهی این دو یکا باید در هم ضرب شوند که حاصلش می شود (متر مکعب بر ثانیه)

نکته 9 – امروزه ثابت شده که کمترین آلودگی در رودخانه ها باعث ایجاد مشکلات زیست محیطی فراوانی می گردد.

نکته 10 – حدود 97% حجم آب کره در دریاها و اقیانوسها قرار دارد. (آبهای شور)

نکته 11 – تقریبا 75% سطح زمین را آبها می پوشانند به همین دلیل سیاره زمین از فضا به رنگ آبی دیده می شود.

نکته 12 – امواج دریا باعث فرسایش و تغییر شکل سواحل می شوند.

نکته 13 – در دوران دفاع مقدس، رزمندگان برای عبور از اروند رود از پدیده جزر و مد استفاده می کردند.

نکته 14 – در کشور ما یخچالهای کوهستانی در علم کوه، قله دماوند، سبلان، زرد کوه و دنا وجود دارد.

نکته 15 - بیشترین آبهای شیرین زمین به صورت یخ در یخچالهای طبیعی قرار دارند.

.

1 – چرا مشکل کم آبی در کشور ما جدی است؟ زیرا کشور ما به طور طبیعی بر روی نوار بیابانی دنیا واقع شده است.

2 – چرا میزان بارش در مکانهای مختلف متفاوت است؟ چون در مکانهای مختلف مقدار دما، رطوبت (میزان بخار آب موجود در هوا) و شرایط جغرافیایی متفاوت است.

3 – به چه آبهایی شیرین گفته می شود؟ به آبهایی که برای نوشیدن مورد استفاده قرار بگیرد و در صنعت و کشاورزی بتوان از آن بهره برد.

4 – آبهای شیرین به چه صورتهایی در کره زمین قرار گرفته اند؟ الف – یخچالها (بیشترین درصد) ب – آبهای زیرزمینی پ – آبهای جاری

5 – منظور از آب کره چیست؟ به مجموعه آبهای موجود در اتمسفر، سطح و درون زمین که به صورت جامد، مایع و بخار می باشند، آب کره گفته می شود.

6 – شرایط لازم برای تبدیل بخار آب موجود درهوا به مایع (تشکیل ابر و بارش باران) را بنویسید.؟ 1 – بخار آب به مقدار کافی در هوا وجود داشته باشد. 2 – دمای هوای مرطوب کاهش پیدا کند. سطح یا ذرات جامدی مثل ذرات گرد و غبار، گرده گیاهان و. در اختیار باشد تا مولکولهای آب بتوانند به آنها بچسبند و عمل میعان را انجام دهند.

7 – طرز تشکیل باران را بنویسید؟ با تابش پرتوهای خورشید به سطح اقیانوسها دریاها و دریاچه ها بخشی از آب آنها تبخیر می شود. با روند تدریجی کاهش دما اگر درصد رطوبت و میزان دمای هوا به حد مناسبی برسد بارش رخ خواهد داد. در صورتی که دمای هوا در هنگام تناکم، بالاتر از صفر درجه سلسیوس باشد، به شکل باران به سطح زمین می ریزد.

8 – طرز تشکیل برف را بنویسید؟ چنانچه در متراکم شدن ابرها دمای هوا خیلی کم باشد، رطوبت هوا به شکل برف به سطح زمین می ریزد.نکات مهم علوم تجربی هفتم (متوسطه یک)

9 - تگرگ چگونه تشکیل می شود؟ اگر قطرات آب در مسیر پایین آمدن به سطح زمین از توده هوای سرد عبور کند، به تگرگ تبدیل می شوند.

10 – علم هوا شناسی چیست؟ هوا شنلسی دانشی است که درباره ی شناخت جو و هوای اطراف کره ی زمین به مطالعه و تحقیق می پردازد.

11 – یکی از مهمترین فعالیت ها در حوزه هوا شناسی چیست؟ یکی از مهمترین کارهای هواشناسی اندازه گیری مقدار بارندگی است که در ایستگاه باران سنجی بر حسب میلی متر انجام می شود.

12 – آب حاصل از بارندگی به چه صورتهایی ممکن است تبدیل شود؟ بخشی از آن تبخیر شده و به اتمسفر می رود ب – قسمتی از آن در سطح زمین جاری می شود پ – بخش باقیمانده به داخل زمین نفوذ می کند.

13 – چگونگی حرکت آبهای جاری بر روی زمین را توضیح دهید؟ آب های جاری در سفر خود روی زمین به طرف مناطق پست تر جریان پیدا می کنند. این آبها پس از به هم پیوستن در جهت شیب زمین حرکت می کنند و به در یاچه ها، دریاها و اقیانوسها می ریزند.

14 – حوضه آبریز را تعریف کنید؟ منطقه ای که آبهای سطحی آن توسط یک رود و انشعابات آن از نقاط مرتفع به سمت نواحی پست تر هدایت می شود، حوضه ی آبریز نام دارد.

15 – عوامل موثر در میزان آب رودخانه های حوضه ی آبریز را نام ببرید و هر مورد را توضیح دهید؟

الف – شیب زمین: هرچه شیب زمین بیشتر باشد، میزان آب جاری بیشتر است، زیرا فرصت کافی برای نفوذ آب به درون زمین وجود ندارد.

ب – جنس زمین: هر چه میزان شکاف و حفره های سنگ و خاک های زمین کمتر باشد (مثل سطح شهرها)،آب کمتری به زمین نفوذ می کند، بنا بر این میزان آبهای جاری افزایش می یابد.

پ – شدت و مقدار بارندگی:هر چه شدت بارندگی و مقدار بارندگی بیشتر و یا سرعت ذوب یخ ها بیشتر باشد میزان آب جاری افزایش می یابد.

ت – پوشش گیاهی: هرچه پوشش گیاهی بیشتر باشد مقدار آب جاری کاهش می یابد، زیرا گیاهان حرکت آب را کند می کنند و سبب نفوذ بیشتر آب در داخل زمین می شوند.

16 – سدها به چه منظوری ایجاد می گردند؟ برای بهره برداری بهتر و جلوگیری از به هدر رفتن آب های جاری.

17 – رسوبات پشت سدها چگونه به آنجا منتقل شده اند؟ این رسوبات را رودها از بستر خود حمل کرده و به آنجا آورده اند.

18 – مخروط افکنه چیست؟ موادی که توسط رودها حمل شده اند به قسمت های پایین دست حوضه آبریز منتقل و ته نشین شده اند، به این محل ته نشین شدن، مخروط افکنه می گویند.

19 – مخروط افکنه ها چگونه ایجاد می شوند؟ رودها با عبور از نواحی کوهستانی و شیب دار، سنگ ها را تخریب و قطعات جدا شده را با خود حمل می کنند، مواد تخریب شده در طی مسیر، به هم برخورد می کنند و به قطعات ریزتر تبدیل می شوند. این مواد توسط رودخانه به قسمت های پایین دسته حوضه ی آبریز منتقل و در آنجا ته نشین می شوند، بدین ترتیب مخروط افکنه تشکیل می شود.نکات مهم علوم تجربی هفتم (متوسطه یک)

20 – مخروط افکنه ها از چه لحاظ هایی اهمیت دارند؟ مخروط افکنه ها از نظر ایجاد زمین های کشاورزی، معادن شن و ماسه و ذخیره آب های زیرزمینی اهمیت زیادی دارند.

21- منظور از آبشار یا تند آب چیست؟ رودخانه ها در ادامه ی مسیر خود ممکن است به محلی برسند که بستر آن به طور ناگهانی دچار اختلاف ارتفاع می شود. در این صورت آبشار یا تند آب ایجادمی گردد.

22 – علت ایجاد آبشار چیست؟ علت تشکیل آبشار این است که آب در مسیر جریان خود، ابتدا از سنگ های سخت و مقاوم و سپس از سنگهای نرم و کم مقاومت عبور می نماید. بر اثر فرسایش در طی زمان نسبتا طولانی سنگ های مقاوم بر جای مانده و سنگ های نرم از بین می روند و اختلاف ارتفاع در مسیر رود ایجاد می شود که به آن آبشار گفته می شود.

سرعت آب رودخانه ها به چه عواملی بستگی دارد؟ توضیح دهید. الف – میزان شیب زمین: هرچه شیب زمین زیادتر باشد، آب با سرعت بیشتری حرکت خواهد کرد و بالعکس. ب – جنس زمین: اگر جنس زمین سخت و سنگی باشد، سرعت آب بیشتر است، زیرا آب در زمین نفوذ پیدا نمی کند و هر چه زمین نرم تر باشد مثل زمینهای شنی و ماسه ای سرعت آب کمتر خواهد بود. زیرا مقدار زیادی از آب درون زمین نفوذ می کند.

24 – چه عاملی باعث می شود مسیر رودها در سطح زمین به صورت مستقیم یا مارپیچجریان داشته باشند؟ توضیح دهید؟ شیب زمین، اگر شیب زمینی که رودخانه در آن جریان دارد، زیاد باشد، رودخانه مسیر مستقیم پیدا می کند و در صورتی که شیب زمین کم باشد رودخانه مسیر مارپیچی به خود می گیرد.

25 – منظور از آبدهی رودخانه چیست؟ به حجم آبی که در واحد زمان از سطح مقطع رودخانه عبور می کند، آبدهی رودخانه گفته می شود.

26 – فرمول محاسبه آبدهی رودخانه را بنویسید؟ سرعت آب * سطح مقطع رود = آبدهی که یکای سرعت آب متر بر مجذور ثانیه و یکای سطح مقطع رود متر مربع است و یکای آبدهی متر مکعب بر ثانیه است.

27 – در قسمتی از اروند رود آب با سرعت 5/1 متر بر ثانیه جریان دارد. اگر عرض رودخانه 50 متر و عمق آن 5متر باشد مقدار آبدهی رودخانه را محاسبه کنید؟ متر مکعب بر ثانیه 375 = 5/1 * (5 * 50) = مقدار آبدهی سرعت رود * سطح مقطع = آبدهی

28 – اگر آبدهی رودخانه ای 45 متر مکعب بر ثانیه و سطح مقطع آن 2 متر مربع باشد، سرعت آب رودخانه را محاسبه کنید؟

m/s5/22 =2 + 45 = سرعت رود سطح مقطع +دمقدار آبدهی = سرعت رود سرعت رود * سطح مقطع = آبدهی

29 – مهمترین عوامل آلوده کننده آب رودخانه ها را بنویسید؟ فاضلاب شهری – فاضلاب کشاورزی و فاضلاب صنعتی

30 – آلودگی رودخانه ها باعث بروز چه مشکلاتی می گردد؟ با آلوده شدن آب رودخانه ها ماهی و سایر آبزیانی که در آنجا زندگی می کنند آلوده شده و یا از بین میروند و باعث می شوند که سایر مصرف کنندگان از جمله انسانها نیز در معرض خطر قرار گیرند. همچنین این آلودگی ها به همراه رودها به دریاها وارد شده و آنجا را نیز آلوده می کنند.

31 – دریاچه چیست؟ بخشی از آب کره که در سطح خشکی ها واقع شده و به طور طبیعی به آبهای آزاد راه ندارد، دریاچه نامیده می شود.

32 – اهمیت دریاچه هادر چه مواردی است؟ دریاچه یک محیط زنده و پویا است که جانداران مختلفی در آن زندگی می کنند. دریاچه ها از نظر تامین مواد غذایی،مواد معدنی ذخایر نفت و گاز گردشگری، تعدیل آب و هوای منطقه، حمل و نقل و کشتیرانی اهمیت دارند.

33 – بزرگترین دریاچه جهان چه نام دارد؟ دریاچه خزر که به علت وسعت زیاد به آن دریا گفته می شود.

34 - دریاچه ها از نظر نحوه تشکیل به چند دسته تقسیم می شوند؟ دریاچه ها به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می شوند.

35 – چند دریاچه طبیعی در کشورمان را بنویسید و علت تشکیلشان را نیز ذکر کنید؟ الف – دریاچه خزر که قسمتی از آن در استان های گیلان و مازندران و گلستان قرار دارد، که باقیمانده یک دریای قدیمی به نام تتیس است. ب – دریاچه ارومیه واقع در استان آذزبایجان غربی که حاصل شکستگی های قسمتی از سنگ کره است. ب – دریاچه سبلان در استان اردبیل از دهانه آتشفشان تشکیل شده است. ت – دریاچه غار علیصدر واقع در استان همدان به علت بالا بودن سطح آبهای زیر زمینی از کف غار به وجود آمده است.

36 – دریاچه های مصنوعی به چه علت هایی ایجاد می شوند؟ با مثال توضیح دهید؟ برخی از دریاچه های مصنوعی که در پشت سدها به وجود می آیند، از آب ذخیره شده در آنها برای تولید برق، کشاورزی و آب آشامیدنی استفاده می شود، مانند سد لتیان واقع در شمال تهران – گاهی دریاچه هایی در اطراف شهر به منظور تعدیل دمای هوا، حفظ محیط زیست و توسعه گردشگری ایجاد می شوند مانند دریاچه مصنوعی شهدای خلیج فارس در چیتگر تهران.

37 – دریاچه های مصنوعی زیر به چه علتهایی ایجاد شده اند؟ الف - دریاچه سد لتیان: برای تولید برق، کشاورزی و آب آشامیدنی.

ب – دریاچه ی شهدای خلیج فارس: به منظور تعدیل دمای هوا، حفظ محیط زیست و توسعه گردشگری.نکات مهم علوم تجربی هفتم (متوسطه یک)

38 – چرا شکل سواحل دریاها با هم متفاوت است؟ زیرا جنس سنگهای ساحلی با هم متفاوت می باشد. درقسمت هایی که جنس سنگهای ساحلی در برابر فرسایش مقاوم هستند، شکل ساحل به صورت صخره ای و پرتگاهی می باشد، مثل سواحل چابهار. در قسمت هایی که سنگهای ساحلی مقاومت کمتری دارند، شکل سواحل به صورت هموار و ماسه ای می باشد، مثل سواحل خوزستان.

39 – حرکت آب در دریاها به چه صورت هایی می باشد؟امواج دریا، جریانهای دریایی و جزر و مد.

موج چیست؟ به حرکت آب به سمت بالا و پایین موج گفته می شود.

41 – عامل اصلی به وجود آورنده موج ها چیست؟ وزش باد

42 – سونامی یا آبتاز چیست؟ در هنگام وقوع زمین لرزه و آتشفشانهای زیردریایی امواج بزرگی در دریاها ایجاد می شود که به آن آبتاز یا سونامی می گویند.نکات مهم علوم تجربی هفتم (متوسطه یک)

43 – منظور از جریانهای در یایی چیست؟ هر گاه بخشی از آب دریا نسبت به آبهای اطراف خود جابجا شوند، به آن جریان دریایی گفته می شود.

44 – علل ایجاد جریانهای دریایی چیست؟ اختلاف دما، مانند جریانهای دریایی گلف استریم و اختلاف شوری آب مانند جریان دریایی تنگه هرمز.

45 – جزر و مد را تعریف کنید؟ به بالا آمدن آب به سمت ساحل مد و به پایین رفتن آب در سواحل جزر گفته می شود.

46 – علت ایجاد جزر و مدچیست؟ جزر و مد بر اثر نیروی گرانشی ماه و خورشید ایجاد می شود.

47 – برخی از موارد اهمیت و کاربرد جزرو مد را در کشورمان بنویسید؟ تولید انرژی الکتریسیته و ماهی گیری.علوم تجربی هفتم(متوسطه یک)

48 – یخچالها چگونه تشکیل می شوند؟ در مناطقی از کره زمین که میانگین دمای هوا کمتر از صفر درجه سلسیوس است، بارش عمدتا به صورت برف است. با انباشته شدن برفها در طی سالیان متمادی در این نواحی، یخچال تشکیل می شود؟

49 – انواع یخچالها را نام ببریدو بنویسید هر کدام در چه قسمتهایی از کره زمین قرار دارند؟ یخچالهای کره زمین به طور کلی به دوقسمت قطبی و کوهستانی تقسیم بندی می شوند. یخچالهای عظیم قطبی در نواحی شمال و جنوب کره زمین قرار دارند و یخچالهای کوهستانی در نواحی مرتفع خشکی ها تشکیل می شوند.

0
قسمت میانی خون مطابق شکل که یک لایه باریک است بافی کت نامیده می شود.

هماتوکریت

ترکیبات بافی کت: شامل گلبول های سفید و پلاکت ها است.

اگر 10ccخون از شخص طبیعی بگیریم و نمونه خون او را داخل یک لوله آزمایش

تمیزحاوی ماده ضد انعفاد بریزیم.

سپس محتوی لوله را با ملایمت مخلوط کنیم و بعد لوله خون را داخل دستگاه سانتریفیوژ
(دستگاه گریز از مرکز) قرار دهیم.
و برای مدت 5 تا 10 دقیقه لوله حاوی خون را سانتریفیوژکرده.
حالا اگر لوله خون را مورد بررسی قرار دهیم. مطابق شکل می بینیم خون به سه قسمتتقسیم

شده است قسمت روئی همان قسمت آبکی خون برنگ زرد شفاف

که پلاسمای خون نامیده می شود.

ترکیبات پلاسمای خون:
91 درصد آب دارد
7 درصد پروتئین دارد
2 درصد مواد شامل آمینو اسیدها , قندها, لیپیدها , هورمون ها از جمله اریتروپویتین وانسولین و غیره.
الکترولیت ها شامل سدیم و پتاسیم و کلسیم وغیره می باشد.

قسمت میانی خون مطابق شکل یک لایه باریک که بافی کت نامیده می شود
ترکیبات بافی کت: شامل گلبول های سفید و پلاکت هاست.

و در ته لوله گلبول های قرمز قرار می گیرند.

0

یک بیماری ارثی می باشد که در آن گلبولهای قرمز خون دچار تغییر شکل (به صورت داس) می شوند و در اثر این تغییر شکل کارایی گلبولهای قرمز خون کم می باشد.

علت بیماری چیست؟

بیماری سلول داسی شکل نوعی بیماری ژنتیکی است که بر اثر جهش نقطه ای بوجود می آید.

هنگامیکه بدن با کمبود اکسیژن مواجه شود گلبولهای قرمز تغییر شکل می دهند

و به شکل داس در می آیند و انعطاف خود را از دست داده و در رگ های ریز و باریک گیر می کنند و باعث درد شدیدی در اعضاء مختلف بدن می شوند.

گلبول قرمز طبیعی، صاف و گرد است و به راحتی از مویرگ‌های خونی عبور می کند.

ولی گلبول‌های قرمز داسی‌شکل تمایل دارند در کنار یکدیگر قرار گیرند،

بنابراین به راحتی از مویرگ‌های خونی عبور نمی‌کنند

و باعث توقف جریان خون حمل کننده اکسیژن می‌گردند.

بر خلاف گلبول قرمز طبیعی که بیش از 120 روز زنده می مانند، گلبول‌های داسی بعد از 10 تا 20

روز از بین می‌روند. این روند طی یک دوره مزمن، منجر به بروز کم خونی می‌گردد.

علائم بالینی:

علائم به دو شکل حاد و مزمن دیده می شوند.

علائم حاد:

اکثر عوارض حاد بیماری سلول داسی شکل مربوط به انسداد رگ ها هستند.

بحرانهای دردناک در اعضایی که رگها ریز آنها مسدود شده است ایجاد می شوند، این بحرانها در هر نقطه از بدن ممکن است ایجاد شوند اما در انتهاها،‌قفسه سینه، شکم و پشت شیوع بیشتری دارند. معمولاً عفونت، کم آبی، تغییرات سریع دما و حاملگی زمینه ساز بروز این بحرانها هستند.

انسداد رگها در گردش خون ریوی عارضه خطرناک بیماری سلول داسی شکل محسوب می شود که تهدید کننده حیات انسان بوده و سریعاً باید در بیمارستان بستری شود.
از دیگر عوارض عمده آن حوادث رگهای مغزی می باشد که در کودکان به علت انسداد رگهای مغزی ایجاد سکته مغزی می نماید و در بزرگسالان باعث سکته های مغزی خونریزی دهنده می شود.

علائم مزمن:

بیماری سلول داسی شکل همواره بیماری دوران کودکی بوده است.

با افزایش طول عمر بیماران، تعداد بیشتری از آنها تا سنین بزرگسالی زنده مانده اند

وبا مطالعه این افراد روشن شده است که آسیب ناشی از انسداد عروقی تقریباً تمامی اعضای انتهایی را درگیر می کند.

نارسایی کلیه و ریه علل عمده مرگ در بیمارن بزرگسال هستند.

سایر عوارض طولانی مدت عبارتند از: زخمهای پوستی مزمن، اختلالات چشمی و اختلال عملکرد کبد،‌ سنگهای کیسه صفرا.

درمان:

درمان بیماری سلول داسی شکل تا حدود زیادی حمایتی می باشد. بحرانهای دردناک با تجویز مایعات، اکسیژن و داروهای ضد درد کنترل می شوند. در صورت وجود هر گونه عفونت با آنتی بیوتیک لازم درمان می شوند.

0

4. یک فناوری را نام ببرید و یک فایده و یک ضرر آن را ذکر کنید.

5. با توجه به شکل و اعداد داده شده حجم شکل مقابل را محاسبه کنید.

7. چگالی سرب 11 گرم بر سانتی متر مکعب است. 3/3 کیلوگرم از این فلز چه حجمی دارد.

8. سوالات تستی A ) مهم ترین نکته در علم چیست؟

الف) سوال کردن ب) یافتن پاسخ ج) استفاده از روش علمی د) گزینه های الف و ب

B) حجم یک مشت شن را چگونه اندازه می گیرند؟

الف با بشر ب) با ترازو ج) با استوانه مدرج د) با خط کش

C) چگالی آلومینیوم 2/7، چوب کاج 0/44، یخ 0/9 و نوعی پلاستیک 2 گرم بر سانتی متر مکعب است. در کدام یک از گزینه ماده اول در آب شناور باقی می ماند و ماده دوم در آب فرو می رود؟

الف) آلومینیوم ـ پلاستیک ب) چوب کاج ـ پلاستیک

ج) آلومینیوم ـ چوب کاج د) یخ ـ چوب کاج

D) واحد اصلی کمیت زمان چه نام دارد؟

الف) ثانیه ب) دقیقه ج) ساعت د) سال

سوالات قسمت شیمی فصل 3 و 4 کتاب درسی

1. اصطلاحات زیر را تعریف کنید:

الف) مولکول:

ب) استحکام:

ج) آلیاژ:

2. جاهای خالی را با کلمات مناسب پر کنید.

الف) در هسته اتم ها پروتون ها و. قرار دارند.

ب ) مولکول اکسیژن از پیوند بین. اتم اکسیژن تشکیل شده است.

ج) منظور از ویژگی. مقاومت یک ماده در برابر شکستن و ترک خوردن است.

د) فلز. به عنوان یک فلز سبک شهرت دارد.

3. صحیح یا غلط بودن عبارات زیر را تعیین کنید و در صورت غلط بودن عبارت صحیح آن را بنویسید.

الف) دلیل استفاده گسترده از آهن در صنایع، فراوانی و ارزان بودن آن است.

ب) میزان انبساط آلومینیوم از مس بیشتر است.

4.با توجه به ساختار اتمی مواد زیر، نوع هر یک از آن ها را مشخص کنید. (عنصر فلزی ـ عنصر نافلزی ـ ترکیب)

5. عبارات ستون A را به گزینه مناسب در ستون B وصل کنید. (در ستونB یک لغت اضافه است.)

6. تصویر زیر چه تغییر حالتی را نشان می دهد؟

مثالی از این تغییر حالت بنویسید.

7. با توجه به شکل زیر بگویید چرا مواد جامد چکش خوار هستند؟

9. برای ساخت هر یک از وسایل زیر از چه ماده ای استفاده می شود؟ دو دلیل برای استفاده از آن ماده را ذکر کنید

الف) ظروف آشپزخانه ماده سازنده:.

دلایل:

1ـ.

2ـ.

ب) توپ فوتبال ماده سازنده:.

دلایل:

1ـ.

2ـ.

10. جدول زیر را تکمیل کنید.

11. سوالات تستی

A) کدامیک از مواد زیر از نظر ساختار اتمی با بقیه متفاوت است؟

الف) شکر ب) نشاسته ج) مس د) کربنات کلسیم

B) به تبدیل حالت ماده از جامد به گاز چه گفته می شود؟

الف) میعان ب) چگالش ج) تبخیر د) تصعید

C) کدام گزینه تعداد ذرات سازنده اتم اکسیژن را به درستی بیان می کند؟

الف)6 پروتون،6 الکترون و6 نوترون ب) 8 پروتون، 8 الکترون و 8نوترون

ج) 22 پروتون،22 الکترون و26 نوترون د)1 پروتون، 1 الکترون و0 نوترون

D) مقاومت کدامیک از مواد زیر در برابر زنگ زدن بیشتر است؟

الف) آلومینیوم ب) آهن ج) مس د) طلا

E) برای ساخت کلید پریز و سیم برق به ترتیب باید از چه موادی استفاده شود؟

الف) پلاستیک ـ پلاستیک ب) پلاستیک ـ فلز

ج) فلز ـ پلاستیک د) فلز ـ فلز

سوالات قسمت زمین شناسی فصل 5، 6 و 7 کتاب درسی

1. اصطلاحات زیر را تعریف کنید

الف) بازیافت:

ب) آبتاز:

ج) آب سخت:

2. جاهای خالی را با اصطلاحات مناسب پرکنید.

الف). مخلوطی از سیمان، ماسه و آب است.

ب) هر چه شیب زمین بیشتر باشد، میزان آب های جاری آن منطقه. خواهد شد

ج) عامل اصلی به وجود آورنده موج ها. است. د). بعد از یخچال ها، بزرگترین ذخیره گاه آب شیرین است.

3. صحیح یا غلط بودن عبارات زیر را تعیین کنید و در صورت غلط بودن عبارت صحیح آن را بنویسید.

الف) به بالا آمدن آب دریا و حرکتشان به سمت ساحل جزر گفته می شود.

ب) قنات ها معمولاً در جاهایی حفر می شوند که میزان باران سالیانه کم باشد.

4. واکنش های لازم برای تهیه آهن از سنگ معدن را بنویسید.

5. الف) ماده اولیه ظروف سفالی چیست؟

ب) مراحل تهیه این ظروف را بنویسید.

6. رودها در چه صورتی در مسیر مستقیم و در چه صورت در مسیر های مارپیچ جاری می شوند؟

7. جدول زیر را تکمیل کنید.

8. برای هر یک از موارد زیر یک مثال بنویسید

الف) در یاچه ی مصنوعی برای ایجاد گردشگری:.

ب) دریاچه ای مصنوعی که برای تولید برق از آن استفاده می شود:.

9. احداث سد در کدام دامنه بیشتر مورد نیاز است؟ یک دلیل برای پاسخ خود بیاورید

11. در تصویر مقابل سطح ایستابی و منطقه اشباع را مشخص کنید

12. سفره های آب زیرزمینی تحت فشار چگونه و در چه مناطقی تشکیل می شوند؟

13. سوالات تستی:

A) بعد از خارج کردن سنگ معدن چه مرحله ای باید انجام شود؟

الف) ذوب کردن ب) مخلوط کردن با کُک ج) جداسازی سنگ معدن خالص د) خرد کردن سنگ ها

B) اگر هنگام متراکم شدن ابرها دمای هوا خیلی سرد باشد (زیر صفر درجه سانتیگراد) بارش به چه صورتی خواهد بود؟

الف) برف ب) باران ج) مه د) تگرگ

C) چند درصد از آب های روی کره زمین برای آشامیدن مناسب نیستند؟

الف) 75% ب) 3% ج) 97% د) 50%

D) در مناطقی که آب های زیرزمینی به طور طبیعی به سطح زمین برسند و جاری شوند چه پدیده ای رخ داده است؟

الف) چاه ب) کاریز ج) چشمه د) رود

سوالات قسمت فیزیک فصل 8، 9 و 10 کتاب درسی

1. اصطلاحات زیر را تعریف کنید

الف) انرژی پتانسیل:

ب) انرژی تجدید پذیر:

پ) تعادل گرمایی:

2. جاهای خالی را با اصطلاحات مناسب پرکنید الف) مهم ترین ویژگی.، قابلیت تبدیل آسان ان از یک شکل به شکل دیگر است.

ب) انرژی ذخیره شده در انواع مواد غذایی و سوخت ها از نوع پتانسیل. می باشد.

پ) منبع اصلی اکثر انرژی هایی که از آن ها استفاده می کنیم،. است

ت) به پسماند محصولات کشاورزی. می گویند.

ث) در.، به علت ایجاد جریان همرفتی نسیم از سمت ساحل به سمت دریا می وزد.

3. صحیح یا غلط بودن عبارات زیر را تعیین کنید و در صورت غلط بودن عبارت صحیح آن را بنویسید.

الف) انرژی جنبشی موتور سیکلتی با سرعت 80 کیلومتر بر ساعت با انرژی جنبشی اتومبیلی با همین سرعت برابر است.

ب) برای انتقال گرما به روش تابش،نیازی به وجود هوا و ماده نیست.

4. در شکل مقابل کودکی در حال پرتاب کردن یک توپ به سمت بالا است

الف) در کدام نقطه توپ بیشترین انرژی پتانسیل گرانشی را دارد؟ چرا؟

ب) در کدام نقطه انرژی پتانسل گرانشی توپ صفر است؟

پ) در کدام نقطه توپ بیشترین انرژی جنبشی را دارد؟

5. شخصی در حال هُل دادن خودرو است. در صورتی که او با 15 متر جابه جایی خودرو 3000 ژول کار انجام دهد، وزن خودرو را محاسبه کنید. (با ذکر فرمول و یکا)

7. در هر یک از وسایل زیر چه تبدیل انرژی ای صورت گرفته است؟

الف) کرم شب تاب ب) بلندگو

8. شکل مقابل را تفسیر کنید

9. چگونه می توان از انرژی زمین گرمایی بهره برداری نمود؟ (به طور خلاصه توضیح دهید)

10. باد چگونه ایجاد می شود؟

11.یک مزیت و یک عیب استفاده از گاز طبیعی را به عنوان منبع انرژی بنویسید.

12. با طراحی آزمایشی رسانایی گرمایی جامدات فلزی را با جامدات غیر فلزی مقایسه کنید.

13. گرما از طریق همرفت چگونه منتقل می شود؟

14. رنگ اجسام چه تاثیری بر میزان تابش گرما توسط آن جسم دارد؟

15. دو مورد از کارهایی که با آن ها می توان اتلاف انرژی را کاهش دارد بنویسید.

16. در دماسنج های آزمایشگاهی معمولاً از چه مایعاتی استفاده می شود؟

17. سوالات تستی

یک گرم از کدام ماده انرژی بیشتری دارد؟

الف) مرغ ب) سیب ج) شکر د) روغن

B) در کدام حالت کار روی جسم انجام نشده است؟

الف) ساسان کیفش را به سمت زمین رها می کند ب) علی جعبه ای را با استفاده از نردبان بالا می برد

ج) رضا کیسه ای را از روی زمین بلند می کند د) وزنه برداری وزنه را بالای سرش نگه داشته است

C) کدامیک از منابع انرژی زیر با بقیه متفاوت است؟

الف) سوخت هسته ای ب) انرژی خورشیدی ج) نفت د) ذغال سنگ

D) در پدیده های زیر به ترتیب گرما با چه روشی منتقل شده است؟

چسبیدن به بخاری ـ گرم شدن در اثر ایستادن مقابل خورشید ـ ایجاد نسیم در روز

الف) تابشی ـ همرفت ـ همرفت ب) رسانایی ـ تابشی ـ همرفت

ج) تابشی ـ همرفت ـ همرفت د) همرفت ـ تابشی ـ همرفت

سوالات قسمت زیست شناسی

فصل 11، 12، 13، 14 و 15 کتاب درسی

1. اصطلاحات زیر را تعریف کنید.

الف) سلول:

ب) آمینواسیدهای ضروری:

پ) جذب:

ت) نبض:

ث) نفرون

2. جاهای خالی را با اصطلاحات داخل کادر پرکنید.

بطن راست ـ گار اکسیژن ـ روده بزرگ ـ A ـ سیتوپلاسم ـ غشا ـ گاز کربن دی اکسید ـ دهلیز راست ـ D ـ روده باریک

الف. در سلول، ضمن محافظت از سلول، ورود و خروج مواد را نیز کنترل می کند.

ب) ویتامین.، در سلامت چشم و بینایی به ویژه در نور کم موثر است.

پ) بیشترین مقدار جذب غذاها در دستگاه گوارش در. صورت می گیرد.

ت) بزرگ سیاه رگ زیرین و زبرین خون حاوی مواد زاید و Co2 را از اندام های مختلف بدن وارد. می کنند.

ث). محصول همیشگی عمل تنفس است.

3. صحیح یا غلط بودن عبارات زیر را تعیین کنید و در صورت غلط بودن عبارت صحیح آن را بنویسید.

الف) قند مرکب سلولز، قندی بدون انرژی و غیر مفید برای بدن است.

ب) در زمان رسیدن غذا به حلق، راه بینی به وسیله ی زبان کوچک و راه نای به وسیله ی اپیگلوت بسته می شود.

پ) نگه داشتن ادرار در مثانه باعث سنگ کلیه می شود.

ت) افزایش نمک (سدیم) در غذا باعث افزایش فشار خون می شود.

4. با توجه به توضیحات ارائه شده در ستون A، هر کدام از این توضیحات را به اندامک مورد نظر در ستون B وصل کنید. (در ستون B یک کلمه اضافی است)

ستون A ستون B

محل ذخیره آب، مواد غذایی و دفعی در سلول شبکه آندو پلاسمی

ایجاد ارتباط و حمل مواد در سلول واکوئل

بسته بندی و ترشح مواد در سلول میتوکندری

محل ساخته شدن پروتئین در سلول جسم گلژی

ریبوزوم

5. کدامیک از تصاویر زیر یک جاندار تک سلولی را نشان می دهد؟ چرا؟

6. چرا پزشکان توصیه می کنند که از چربی های جامد کمتر استفاده شود؟

7. جدول مقابل را تکمیل کنید:

8. در تصویر مقابل محل مری و معده را مشخص کنید و مختصراً در مورد وظیفه شان در دستگاه گوارشی توضیح دهید.

وظیفه مری:

وظیفه معده:

9. آنزیم ها چه نقشی در گوارش غذا ها دارند؟

10. چرا به افرادی که چربی خون بالایی دارند، توصیه می شود که مصرف قند و شیرینی را کم کنند؟

12. با توجه به توضیحات داده شده، نام قسمت مورد نظر در قلب را بنویسید.

الف) دریچه ی بین دهلیز چپ و بطن چپ:.

ب) رگ ورودی به قلب از شش ها:.

پ) رگ خروجی از قلب به سمت اندام های بدن:.

ت) حفره ورودی سمت چپ قلب:.

12. چرا دیواره بطن چپ ضخامت بیشتری از دیواره بطن راست دارد؟

13. شکل مقابل را تفسیر کنید. (در مورد آن توضیح دهید.

14. چه انتقالاتی در کیسه های هوایی صورت می گیرد؟

15. وظیفه کلیه در دستگاه دفع ادرار چیست؟

16. سوالات تستی

A) کدامیک از موارد زیر از تفاوت های بین سلول گیاهی و جانوری نیست؟

الف) دیواره سلولی ب) کلروپلاست ج) شکل د) جسم گلژی مرکزی

B) برای رشد استخوان ها کدام دو ماده معدنی باید مصرف شود؟

الف) کلسیم و فسفر ب) گوگرد و فلوئور ج) روی و ید د) آهن و منیزیم

C) صفرا در کجا ساخته و در کجا ذخیره می گردد؟ (به ترتیب)

الف کبد ـ کبد ب) کبد ـ صفرا ج) صفرا ـ کبد د) صفرا ـ صفرا

D) کدام دسته از سلولهای خونی به ترتیب " انتقال گازهای تنفسی ـ انعقاد خون ـ دفاع از بدن " را بر عهده دارند؟

الف) گلبول قرمز ـ پلاکت ـ گلبول سفید ب) گلبول قرمز ـ گلبول سفید ـ پلاکت

ج) گلبول سفید ـ پلاسما ـ گلبول قرمز د) گلبول قرمز ـ پلاسما ـ گلبول سفید

E) کدام یک از قسمت های زیر مربوط به دستگاه تنفسی نمی باشد؟

الف) بینی ب) نای ج) مری د) شش

0

حوضه دریای خزر

رودخانه های این حوضه که مساحت آن به 173،300 کیلومتر مربع میرسد به سوی دریای خزر جریان دارند. حوضه مزبور دارای شیب زیاد بوده و بیشترین اختلاف ارتفاع حوضه های کشور را که بالغ بر 5500 متر است، به خود اختصاص داده است. به همین مناسبت رودخانه های ارس، سفیدرود، هراز و اترک که دارای حوضه های آبریز کوهستانی پهناوری هستند، از طول کم و شیب زیاد برخوردار هستند و حوضه آبریز آنها غالباً از جنگل پوشیده است

از آنجائی که ریزشهای جوی سالانه این حوضه غالباً بصورت باران می باشد، از این رو آب شدن برفهای زمستانی تأثیر چندانی در تأمین آب رودخانه های آن ندارد و پوشش گیاهی متراکم که در غالب اراضی این حوضه به چشم میخورد، موجب تعدیل جریان آب آنها می گردد. بطور کلی تغییرات روزانه آبدهی رودخانه های این حوضه زیاد است و توزیع فصلی آنها دستخوش تغییرات چندانی نیست.

رودخانه های ارس، سفیدرود، هراز و اترک از نظر وسعت حوضه آبریز و ویژگیهای اقلیمی و کلیماتولوژی با دیگر رودخانه های حوضه دریای خزر متفاوت هستند و آب آنها عمدتاً از ذوب تدریجی برفهای زمستانی تأمین می گردد. افزون بر آن چشمه سارهای فراوانی که از فرو رفتن ریزشهای سالانه به ویژه در ارتفاعات پدید آمدهاند، بر نظم آبدهی آنها کمک می کند.

در حوضه های دریای خزر سیزده رودخانه با مساحت آبریز بیش از هزار کیلومتر مربع وجود دارد که ارس و سفیدرود بزرگترین آنها محسوب می گردند.

رودخانه های این حوضه از نظر رژیم آبدهی به سه گروه تقسیم می گردند:

رودخانه هایی که دارای حوضه آبریز وسیع کوهستانی هستند و بیش از نیمی از ریزشهای جوی آنها را برف تشکیل می دهد. این رودخانه ها در اثر ذوب برف در فصل بهار پر آب می گردند و بر عکس آبدهی آنها در فصل تابستان به کمترین میزان خود میرسد. رودخانه های ارس، سفیدرود، هراز و اترک از این گروه بشمار میآیند.

رودخانه هایی که بخشی از حوضه آبریز آنها را نواحی کوهستانی مرتفع و بخشی دیگر را نواحی کمارتفاع مشرف به دریای خزر تشکیل می دهد. رژیم این رودخانه ها تحت تأثیر ریزش توأم برف نواحی کوهستانی و باران مناطق کمارتفاع قرار دارد و در مقایسه با رودخانه های گروه الف، از توزیع فصلی یکنواختتری برخوردارند. رودخانه هایی چون گرگان، تجن، تالار، پلرود و شفارود جزو این گروه بشمار میآیند.

o خانه هایی که قسمت عمده حوضه آبریز آنها را مناطق جنگلی تشکیل می دهد و عمدتاً از ریزش باران تغذیه می گردند. این رودخانه ها بیشتر سیلابی هستند و از جریان آب دائمی ناچیزی برخوردارند و آبدهی فصلی تقریباً متعادلی دارند. کلیه رودخانه های کوچک این حوضه، جزو این دسته محسوب می گردند.

حوضه خلیج فارس و دریای عمان

این حوضه با مساحت 437،150 کیلومتر مربع یکی از پهناورترین حوضه های ایران محسوب می گردد و رودخانه های واقع در باختر و جنوب باختری و جنوب آبپخشان کوه های زاگرس و بشاگرد و بلوچستان را در بر می گیرد.

در حوضه خلیج فارس و دریای عمان جمعاً 29 رودخانه با مساحت آبریز بیش از 1000 کیلومتر مربع وجود دارد که یا به درون کشور عراق جریان مییابند و پس از پیوستن به رودخانه دجله به خلیج فارس میریزند و یا بطور مستقیم به خلیج مزبور و یا دریای عمان وارد می گردند.

بزرگترین رودخانه های این حوضه به ترتیب از شمال تا جنوب خاوری عبارتند از: سیروان، کرخه، کارون، جراحی، زهره، هله، موند، کل، میناب و سرباز.

رودخانه های این حوضه از نظر رژیم بارندگی و جریان آب به سه گروه زیر تقسیم می گردند:

دامنه های غربی و جنوب غربی زاگرس: در بلندیهای این ناحیه که جزو مناطق پر باران کشور بشمار میرود، قسمت عمده ریزش در فصلهای پائیز و زمستان بصورت برف است و آب شدن آنها که از اواخر فصل زمستان آغاز می گردد و تا اواخر بهار ادامه مییابد، بخش عمده آب سالانه رودخانه های آن را تأمین می کند و در تابستان به تغذیه از آب چشمه سارها و زهکشی های زیرزمینی منحصر می شود و بالطبع از آبدهی آنها بطور منظم کاسته می گردد. باران هایی که گاه در اواخر زمستان و اوایل بهار ریزش می کنند به آب شدن برفها سرعت میبخشند و سیلاب های بزرگی را به ویژه در دشت خوزستان جاری می سازند. مهمترین رودخانه های این گروه که حدود سی درصد منابع آب سطحی کشور را به خود اختصاص دادهاند، عبارتند از: زاب کوچک، سیروان، کرخه، دز، کارون، جراحی و زهره.

جنوب استان فارس و هرمزگان: رودخانه های این حوضه عمدتاً از ریزش باران تغذیه می شوند و ذوب برف در تأمین آب آنها اثر چندانی ندارد، به همین جهت این رودخانه ها بیشتر حالت سیلابی دارند و حجم آب آنها از میزان بارندگی سالانه که بیشتر در پاییز و زمستان ریزش می کند، پیروی می نماید. مهمترین رودخانه های این گروه عبارتند از موند و کل و میناب که با وجود پهنه شایان توجه حوضه از بارندگی ناچیزی برخوردارند و آبدهی قابل توجهی ندارند.

پخشانهای مشرف به کرانه های دریای عمان: رودخانه های این حوضه کلاً سیلابی هستند و رفتار نامنظمی دارند و علاوه بر دگرگونیهای فصلی از تغییرات سالانه قابل توجهی نیز برخوردارند. (بطور نمونه آمارهای دراز مدتی که از وضع بارندگی جاسک موجود است، میزان بارندگی سالانه شهرستان مزبور را بین صفر تا 412 میلیمتر نشان می دهد). بارندگی های این منطقه معمولاً در چند نویت و با شدت زیاد روی می دهد و سیلاب های بزرگ و کوتاهمدتی را در رودخانه های این منطقه به راه میاندازد و در بقیه فصلهای سال آنها را به خشکرود های ناقابلی که اندک آب آنها به تراوش چشمه سارهای معدود و زهکشی های زیرزمینی غیرقابل توجه بستگی دارد، مبدل می سازد. رودخانه های سرباز و کاجو و کهیر و جگین از این گونه رودخانه ها بشمار میآیند.

حوضه دریاچه ارومیه

مساحت این حوضه 50،850 کیلومتر مربع است و رودخانه های آن کلاً به دریاچه ارومیه میریزند. آب این رودخانه ها که از باران و برف تأمین می گردد، عمدتاً در فصل بهار جریان دارد و در تابستانها از حجم آن به میزان قابل توجهی کاسته می شود. در این حوضه هشت رودخانه با مساحت آبریز بیش از هزار کیلومتر مربع وجود دارد و زرینه رود بزرگترین و مهمترین آنها بشمار میآید.

حوضه دریاچه نمک قم

مساحت این حوضه 89،650 کیلومتر مربع است و آبهای سطحی آن کلاً به دریاچه نمک قم میریزد و بخش بسیار ناچیز و کوچکی از آن نیز به دریاچه حوض سلطان و کویر میغان و دشت جنوبی قزوین وارد می گردد. رودخانه های جاجرود، کرج، شور، قره چای و قمرود که از آب شدن برفهای زمستانی ریخته شده در ارتفاعات تأمین می گردد، در این حوضه جای دارند. آبدهی این رودخانه ها در فصل بهار به حداکثر میرسد و در در دیگر فصلهای سال به ویژه تابستان به چشمه سارها و زهکشی های زیرزمینی منحصر می شود. در این حوضه شش رودخانه با مساحت آبریز بیش از هزار کیلومتر مربع وجود دارد که رودخانه شور و قره چای و قمرود بزرگترین آنها محسوب می شوند.

حوضه اصفهان و سیرجان

این حوضه که از حوضه های کوچک باتلاق گاوخونی، کویر ابرکوه، شوره زار مروس و کویر سیرجان تشکیل یافته است، دارای 90،700 کیلومتر مربع مساحت است و زاینده رود بزرگترین رودخانه آن بشمار میآید. آب این رودخانه از ذوب شدن برفهائی که در پائیز و زمستان در کوهستانهای باختری استان اصفهان و شمال استان چهار محال و بختیاری باریده است تأمین می گردد و به همین مناسبت آبدهی آن طبیعتاً در فصل بهار به حداکثر خود میرسد. احداث تونل کوهرنگ و انتقال آب کوهرنگ به زاینده رود بر حجم آب آن افزوده و رفتار آن را تقریباً منظم ساخته است.

کمبود بارندگی به ویژه در بخشهای جنوبی و خاوری این حوضه، دیگر رودخانه های آن را از اهمیت انداخته و غالب آنها را به رودخانه های فصلی و خشکرود ها و مسیلهای چندی مبدل ساخته است.

حوضه نیریز یا بختگان

این حوضه با مساحت 31،000 کیلومتر مربع از حوضه های فرعی دریاچه کافتر، دریاچه بختگان و دریاچه مهارلو تشکیل مییابد و رودخانه کر مهمترین رود این منطقه محسوب می شود. آب این رودخانه از ذوب برفهایی که در فصل پائیز و زمستان در ارتفاعات شمالی و شمال باختری استان فارس باریده اند تأمین می شود و به همین دلیل میزان آب آن در فصل بهار به حداکثر میرسد و در فصل تابستان بطور چشمگیری کاهش مییابد. کمبود ریزشهای جوی موجب گردیده تا دیگر رودخانه های این حوضه به رودهای فصلی کم اهمیت و خشکرود و مسیل های کوچک چندی مبدل گردند.

حوضه جازموریان

این حوضه با مساحتی برابر 69،600 کیلومتر مربع در جنوب خاوری ایران و بین رشته کوه های بشاگرد (در جنوب) و جبال بارز (در شمال) جای دارد و آبهای سطحی آن کلاً به هامون جازموریان میریزد. در این حوضه پنج رودخانه با مساحت آبریز بیش از هزار کیلومتر مربع وجود دارد که هلیلرود بزرگترین آنهاست. حجم آب این رودخانه تابع ذوب شدن برفهای انباشته شده در کوه های استان کرمان و ریزش باران است و غالباً سیلاب بزرگی در آن جریان مییابد. کمبود ریزشهای جوی و بالا بودن درجه حرارت و میزان تبخیر، دیگر رودهای این حوضه را به صورت رودهای کم آب فصلی و خشکرود و مسیل درآورده است.

حوضه دشت کویر

این حوضه از حوضه های کوچکتری چون کویر حاج علیقلی، کویر نمک و دشت گناباد تشکیل مییابد و مساحت آن به 227،400 کیلومتر مربع بالغ می گردد. حوضه دشت کویر یکی از کم باران ترین و خشک ترین مناطق کشور است و به همین دلیل رودخانه های مهم و قابل توجهی در آن دیده نمی شود.

از رودخانه های قابل توجه این حوضه به حبله رود و کالشور جاجرم که یکی از طویل ترین رودخانه های ایران است، می توان اشاره نمود.

حوزه کویر لوت

مساحت این حوضه که کم باران ترین و خشک ترین حوضه های ایران است به199،000 کیلومتر مربع بالغ می گردد و از مهمترین رودخانه های آن که کلاً سیلابی و فصلی هستند می توان به رودخانه تهرود واقع در استان کرمان اشاره کرد.

حوضه کویر لوت از حوضه های کوچکتری چون نمکزار طبس، دغ محمدآباد، کویر ساغند، شوره زار های شمال خاوری شهرستان بافق و کویر سرجنگل تشکیل یافته است.

حوضه کردستان و یزد و کرمان

این حوضه که با مساحت 99،800 کیلومتر مربع یکی از خشک ترین و بی آب ترین حوضه های ایران بشمار میآید، از حوضه های کوچکتری چون دغسرخ، کویر سیاهکو، کویر در انجیر، دشت جنوب خاوری یزد، شنزار کشکوئیه، دشت کویرات و شنزار های جنوب کرمان تشکیل یافته است.

رودخانه های این حوضه تحت تأثیر بارندگی های نامنظم، حالت سیلابی دارند و در تمام فصلهای سال خشک و بی آب هستند.

حوضه صحرای قره قوم

مساحت این حوضه 43،550 کیلومتر مربع است و یکی از حوضه های کمباران ایران محسوب می گردد. به همین مناسبت رودهای آن حالت سیلابی و فصلی دارند و رودهای کشفرود و جامرود از مهمترین آنها بشمار میآیند. هریرود نیز که رودخانه اصلی این حوضه محسوب می شود، از ارتفاعات مرکزی افغانستان سرچشمه می گیرد و پس از طی بخشی از مرز ایران و افغانستان به این حوضه میریزد.

حوضه خاوری یا هامون

مساحت این حوضه 109،850 کیلومتر مربع است و از حوضه های کوچکتری چون نمکزار خواف، دغ شکافته، دغ بالا، دغ پترگان، دغ توندی، دریاچه نمکزار، دریاچه هامون صابری، لورگشتران، دریاچه هامون، هامون گودزره، دریاچه کرگی، هامون ماشکل و نمکزارکپ تشکیل یافته است. این حوضه نیز از جمله کم باران ترین و خشک ترین حوضه های ایران محسوب می شود و رودهای هیرمند و ماشکل مهمترین رودهای آن بشمار میآیند.

غیر از رودخانه هیرمند که از کوه های بابا، در خاک افغانستان سرچشمه می گیرد، سایر رودخانه های این حوضه فصلی و سیلابی هستند و اهمیت چندانی ندارند.